Akapunktur iğnesi; akupunktur tedavisinde kullanılan, ince ve konik ucu ile akupunktur uygulaması sırasında rahat hareket edilmesini destekleyen bir iğne türüdür. Geleneksel Çin tıbbında yer alan akupunktur tedavisi, vücudun belirli stratejik noktalarına özel iğnelerin batırılması ile gerçekleştirilir. Çin tıbbında yaklaşık 2000 yıldan uzun bir süredir kendisine yer bulan akupunktur tedavisinde geleneksel bilgiler kullanılmakta olup tedavi, günümüzde de geçerliliğini korumaktadır.
Tedavi kapsamında son derece özel bir tasarıma sahip akupunktur iğneleri kullanılır. Bu iğneler oldukça ince olduğundan uygulamanın çok daha az invaziv gerçekleştirilmesini mümkün kılar. Normal enjeksiyon iğneleriyle karşılaştırıldığında çok daha küçük bir yapıya sahiptir.
Akupunktur iğneleri ile belirli prosedürler uygulanarak gerçekleştirilen akupunktur tedavisinin parasempatik sinir sistemini aktif hale getirdiği ve stresin azalmasına destek olduğu, kan dolaşımını desteklediği gözlemlenmiştir. Bu nedenle tedavi, özellikle ağrı yönetimi ve stresle başa çıkma amacıyla sıklıkla tercih edilmektedir. Genel bir açıklamanın ardından akupunktur iğnesinin özellikleri hakkında detaylı bilgi vermek faydalı olacaktır.
Akupunktur İğnesi Nedir?
Akapunktur iğnesi; 0.12-0.30 mm arasında değişen bir çapa sahip, çoğunlukla paslanmaz çelik kullanılarak üretilen ve invaziv olmayan tıbbi bir gereçtir. İğnenin uzunluğu 15 mm-75 mm arasında değişmekte olup oldukça ince bir uca sahiptir. İnce uç, özellikle uygulama esnasında epidermal travmanın minimize edilmesini destekler. Akupunktur iğnesinin çok özel yapısı, uygulama esnasında kullanımı kolaylaştırmaktadır. Peki akupunktur tedavisinde iğnenin kullanımı nasıldır?
Akupunktur tedavisinde iğne nasıl kullanılır?
Akupunktur uygulaması, temel olarak vücutta yer alan 361 akupunktur noktasından, hastanın genel sağlık durumuna göre bireysel değerlendirme yapılarak stratejik noktalara iğnelerin batırılması ile gerçekleştirilmektedir. Uygulama esnasında gerçekleştirilen adımlar genel hatlarıyla aşağıdaki gibidir:
- İlk adım tanı ve nokta seçimidir. Bu aşamada Qi akışındaki dengesizlikler belirlenmekte olup enerji blokajlarının tespiti yapılır. Kişiye özel analiz gerçekleştirilerek akupunktur noktaları belirlenir.
- İkinci adım asepsidir. Antiseptik özelliklere sahip solüsyon kullanılarak cilt sterilizasyonu sağlanır.
- Son adımda daha önceden belirlenen noktalara iğne batırılmakta olup 15-30 dakika boyunca iğneler, batırıldıkları noktada tutulur. Bu noktada manuel veya elektro-akupunktur gerekli olabilir.
Adımların tamamı tedavinin genel seyrini doğrudan etkilediği için uygulama esnasında son derece titiz bir şekilde hareket edilmesi önemlidir. Akupunktur uygulamasının gerçekleştirilmesini sağlayan özel yapılı iğne, klasik enjeksiyon iğnelerinden birtakım farklılıklara sahiptir. Fiziksel ve fonksiyonel farklılıklara yakından bakmak, akupunktur iğnesinin klinik etkinliğini göstermesi bakımından önemli olacaktır.
Diğer iğnelerden farkı nedir?
Akupunktur uygulaması başarısı adına klasik enjeksiyon iğnelerinden yapısal ve işlevsel farklılıklara sahip akupunktur iğneleri kullanılmaktadır. Öncelikle akupunktur iğneleri klasik enjeksiyon iğnelerinden çok daha ince ve küçüktür. Çapı çoğunlukla 0.12-0.30 mm olup bu iğnelerin uzunlukları 15-75 mm arasında değişiklik göstermektedir.
Hafif, elastik ve biyouyumlu materyaller kullanılarak üretilirler. Çoğunlukla paslanmaz çelikten üretilse de silikon kaplı çeşitleri de mevcuttur. Silikon kaplama, iğnenin deriye girişi sırasında sürtünmeyi azaltmakta ve daha pürüzsüz bir deneyim vadetmektedir.
Ayrıca akupunktur iğnelerinin ucu konik ve oldukça sivridir. Konik uç, tek seferde enerji kanalına etki etme potansiyeline sahiptir. Bu ise minimum travma ile yüksek etki elde edilmesini destekler. Peki uygulama esnasında hastalar tam olarak nasıl bir his ile karşı karşıya kalır?
Akupunktur İğneleri Türleri Karşılaştırması
Paslanmaz çelik, çok ince, genel tedavilerde yaygın kullanılır.
Kas spazmlarını çözmek için kas içine uygulanır.
Küçük, kısa iğneler; bağımlılık ve stres yönetiminde kullanılır.
Yüz gençleştirme ve cilt bakımı amaçlıdır.
Enerji dengesi ve özel durumlarda tercih edilir.
Akupunktur İğnesi Acıtır mı?
Akapunktur iğnesi çoğunlukla uygulama sırasında acıyı minimize edecek şekilde tasarlanmış olup iğnenin sivri ucu, deriden geçerken yırtıcı bir etki yaratmasını engeller. Akupunktur tedavisi sırasında hafif batma ya da karıncalanma hissi ortaya çıkar. Ağırlaşma veya yayılma hissi de görülebilmektedir. Bu hislerin tamamı, uygulama esnasında iğnenin enerji akışını aktif hale getirdiğinin bir göstergesidir. Hastalar tarafından De Qi olarak da adlandırılan bu hissin neye benzediği oldukça fazla merak edilmektedir.
Hastaların en çok merak ettiği konu
Akupunktur noktaları üzerinden gerçekleştirilen iğne uygulaması sırasında duyulan De Qi hissi, hastadan hastaya değişiklik göstermekle birlikte De Qi’nin çeşitli fizyolojik tepkileri bulunmaktadır. Tedavinin etkili başlangıcı adına De Qi’nin neden olduğu fizyolojik tepkilerin varlığı son derece önemlidir.
Uygulamada hissedilen duyular
De Qi hissi, genel olarak şu tür fizyolojik tepkilere neden olur:
- Hafif yanma veya sıcaklık
- Karıncalanma
- Hafif çekilme ya da batma
- İçten gelen hafif bir elektriklenme
- Doluluk hissi
Konu hakkında yapılan ve Human Brain Mapping’de yayımlanan bir çalışma, De Qi hissi deneyimleyen bireylere odaklanmıştır. Bu hissi deneyimleyen bireylerin beyin bölgelerinde güçlü aktivasyonların ortaya çıktığı gözlemlenmiştir.
Uygulama esnasında ortaya çıkan ve çeşitli araştırmalara da konu olan De Qi, özellikle akupunkturun hangi hastalıkların tedavisinde kullanılacağının belirlenmesi adına önemlidir.
Akupunktur İğnesi ile Hangi Hastalıklar Tedavi Edilir?
Akupunktur iğnesi, genel olarak aşağıdaki gibi sıralanabilen durumlarda tamamlayıcı bir tedavi yöntemi olarak tercih edilmektedir:
- Migren ve Baş Ağrısı: Sinir iletim yollarındaki nöropeptidlerin düzenlenmesi desteklenmekte olup bu durum, tansiyon tipi baş ağrısı ve migren tipi baş ağrılarının azaltılmasına katkıda bulunur.
- Kas-İskelet Ağrıları: Bel ve boyun ağrıları, siyatik, kireçlenme gibi kas-iskelet ağrılarında akupunktur tercih edilebilir. Özellikle vücudun doğal ağrı kesicileri olarak bilinen enkefalin ve endorfin salgılanmasını destekleyen akupunktur, ağrının azaltılmasına katkıda bulunur.
- Stres, Anksiyete ve Uyku Bozuklukları: Uykusuzluk, anksiyete, stres kaynaklı huzursuzluk gibi durumlarda tercih edilmektedir. Akupunktur ile vücutta melatonin ve seratonin seviyeleri arttırılır. Bu ise uykunun düzenlenmesinde etkilidir. Ayrıca kortizol seviyesini düşürerek stresin azaltılmasına destek olur.
Belirtilen durumlarda tercih edilen akupunktur tedavisi, meridyenler üzerinde bulunan noktalarda gerçekleştirilmektedir. Dolayısıyla tedavi kapsamında meridyenlerin son derece önemli bir yere sahip olduğunu belirtmek mümkündür.
Meridyenin tıkanması ya da enerjinin azalması, ilgili organ veya beden bölgesinde ağrı veya hastalığın oluşmasına sebebiyet verdiğinden meridyenlerin açılması gerekmektedir. Bu noktada, akupunktur iğneleri, belirlenen meridyenler üzerinde yer alan akupunktur noktalarına yerleştirilmekte ve meridyenlerin açılması desteklenmektedir.
Bu tür prosedürlere sahip akupunktur uygulamasının hangi hastalıkların tedavisinde kullanıldığına dair çeşitli araştırma ve çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan arasında yer alan “Acupuncture for Chronic Pain: Individual Patient Data Meta-analysis”, JAMA Internal Medicine’de yayımlanmış olup akapunkturun kronik ağrı tedavisinde gerçekten etkili olup olmadığı incelenmiştir. Akupunkturun, kronik ağrı tedavisinde özellikle plasebo etkisinin ötesinde bir etkiye sahip olduğu vurgulanmıştır.
Kronik bel ağrısı ile ilgili yapılan Acupuncture for Chronic Pain: Update of an Individual Patient Data Meta-Analysis adlı vaka çalışmasında kronik ağrı yaşayan 20.827 hastanın verileri incelenmiş olup hastaların bazılarında akupunktur iğneleriyle tedavi yapılmış olup kalan hastalarda ise sahte akupunktur uygulanmış ya da hiçbir tedavi yapılmamıştır.
Çalışma kapsamında vaka özeti şu şekildedir:
45 yaşında bir hasta, 5 yıldır devam eden kronik bel ağrısına sahiptir. İlaç tedavileri uygulanmakla birlikte ağrıda herhangi bir anlamlı düşüş gözlemlenmemiştir. Hastaya haftada 2 kere olacak şekilde akupunktur tedavisi toplamda 8 seans uygulanmıştır. Seansların sonunda hastanın ağrı şiddetinde anlamlı bir düşüş gözlemlenmiş olup VAS skoru 7’den 3’e düşmüştür. X
The Journal of Pain dergisinde yayımlanan çalışma ile akupunktur tedavisinin standart tedavilere göre ağrının düşmesine çok daha fazla etki ettiği gözlemlenmiştir.
Migren ve baş ağrısı
Akapunktur iğnesi kullanarak migren ve baş ağrısının etkinliğini azaltmak olasıdır. Akupunktur, baş bölgesinde yer alan sinirsel iletim yollarını etkilemekte olup ağrıya sebebiyet veren nöropeptidlerin azaltılmasına destek olur. Ayrıca boyun ve baş bölgelerinde yer alan kaslardaki spazmların gevşetilmesini de destekleyerek gerilim tipi baş ağrılarının azaltılmasına olumlu etkide bulunur.
Akupunktur tedavisinin migren ve baş ağrısı tedavisinde kullanıldığına dair çeşitli klinik çalışmalar yapılmıştır. Klaus Linde ve arkadaşları tarafından gerçekleştirilen 4985 katılımcılı bir meta-analizde migren ataklarının minimum %50 oranında azaldığı tespit edilmiştir.
Kas-iskelet ağrıları
Dizde kireçlenme, bel ve boyun bölgelerinde görülen ağrılar başta olmak üzere kas-iskelet ağrılarının akupunktur uygulaması ile giderilmesi mümkün olabilir. İğne ile uygulanan tedavi, yani akupunktur, vücutta doğal analjezik (ağrıyı azaltmak adına kullanılan ağrı kesici ilaçlar) olarak görev yapan enkefalin ve endorfin salgılanmasını tetiklemektedir. Ayrıca boynun en yüksek yeri olan C1 omurgasından başlayıp çoğunlukla L1’e kadar devam eden bölgeyi tanımlayan spinal cord düzeyindeki ağrı iletim yollarını engellemektedir.
Kas-iskelet ağrılarının tedavisine yönelik Almanya’da gerçekleştirilen GERAC (German Acupuncture Trials) çalışmaları ile dizde kireçlenme ve kronik bel ağrısı bulunan hastalarda standart tedaviye göre +%20-24 oranında iyileşme gözlemlendiği ortaya konmuştur.
Ayrıca Reddit üzerinden paylaşılan gerçek hayattan alınan kronik ağrılı hasta deneyimi, akupunktur tedavisinin kas-iskelet ağrıları üzerindeki etkinliğini göstermesi bakımından önemlidir. Dört yıldır sinir kaynaklı ağrısı bulunan ve çeşitli tedavi yöntemlerini denemiş olan bir hasta, en nihayetinde akupunktur uygulaması ile ağrının ciddi oranda azaldığını ifade etmiştir.
Stres, anksiyete ve uyku bozuklukları
Akapunktur iğnesi; uyku bozuklukları, stres ve anksiyete başta olmak üzere çeşitli psiko-fizyolojik durumların yönetiminde tamamlayıcı tedavi yöntemi olarak tercih edilebilmektedir. Akupunktur uygulaması ile vücuttaki serotonin ve melatonin seviyeleri arttırılmakta olup genel ruh halinin iyileştirilmesi tetiklenir. Ayrıca yapılan uygulama, “savaş ya da kaç” sistemini modüle etmekte ve gevşeme yanıtının aktif hale gelmesini sağlamaktadır.
Bu konuda 2017 yılında yapılan ve primer insomnia hastalarının yer aldığı ramdomize kontrollü bir çalışmada, sham grubunda yer alan hastalara kıyasla akupunktur grubunda yer alan hastaların Insomnia Severity Index (ISI) skorları ile uyku parametrelerinde anlamlı biçimde iyileşme gözlemlenmiştir. Özellikle PSQI skorunda yaklaşık -3.47 puan iyileşme ortaya konmuştur.
İstanbul Anadolu Yakası’nda akupunkturla sağlığınıza yön verin. Hemen bizimle iletişime geçin ve randevunuzu oluşturun!
Randevu AlAkupunktur Seanslarında Nelere Dikkat Edilmeli?
Akupunktur uygulamasının başarısı adına seanslar sırasında hem kullanılan ekipman/malzemenin sterilizasyonu hem de işlem basamaklarının doğru gerçekleştirilmesi olmak üzere birçok hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.
- Uygulama yalnızca sertifikalı ve deneyimli uzmanlar tarafından yapılmalıdır.
- Tek kullanımlık steril iğneler tercih edilmelidir.
- Hasta için kişiye özel tedavi planı uygulanmalıdır.
Ayrıca hastanın seans öncesi bilgilendirilmesi oldukça önemlidir. Özellikle akupunktur tedavisi ne işe yarar, uygulama sırasında ne tür bir his ortaya çıkar gibi sorular uzman tarafından cevaplanmalı ve hastanın uygulamaya hazırlanması sağlanmalıdır.
Hijyen ve iğne kalitesi
Akupunktur uygulamasında kullanılan iğnelerin steril olması gerekmektedir. Tek kullanımlık ve paslanmaz çelik iğneler kullanılmalı ve iğnenin esnek bir yapıya sahip olmasına özen gösterişmelidir. Uygulama öncesinde cilt mutlaka antiseptik solüsyon kullanılarak doğru bir şekilde temizlenmelidir.
Uzman seçiminin önemi
Uygulama, lisanslı ve eğitimli uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Uygulayıcının anatomik bilgiye sahip olması gerekmekte olup insan vücudundaki sinir-damar yapıları hakkındaki doğru bilgi, akupunktur bölgelerinin belirlenmesinde destekleyicidir.
Kişiye özel tedavi planı
Uygulamanın etkinliği açısından kişiye özel tedavi planı son derece önemlidir. Her hastanın yapısı ve hastalığın semptomları aynı değildir. Bu nedenle hastanın durumu gözden geçirildikten sonra tedavi planı belirlenmeli ve hasta, bu konuda detaylı bir şekilde bilgilendirilmelidir.
Kişiye özel tedavi planının neden önemli olduğunu, geleneksel Çin tıbbı üzerinden de açıklamak olanaklıdır. Geleneksel Çin tıbbına göre her insanın bedeni şu unsurlar itibarıyla farklılık gösterir:
- Yin-yang dengesi
- Qi (hayat enerjisi)
- Meridyen sistemleri
Meridyenler, temel olarak Qi enerjisinin vücuttan dolaştığına inanılan kanallardır. Meridyenlerin akupunktur uygulamasındaki önemi, akupunktur noktalarının meridyenler üzerinde bulunmasından kaynaklanır. Dolayısıyla her hastanın vücudundaki akupunktur noktaları farklı yerlerde olacağı için uygulamanın başarısı için kişiye özel bir tedavi planlanması gerekir.
Ayrıca tedavi herkes için uygun olmayabilir. Bu nedenle tedavinin kimler için uygun olup kimlere önerilmediğini bilmek oldukça önemlidir.
Akupunktur İğnelerinin Vücutta Uygulandığı Bölgeler
Baş ağrıları, migren ve stres yönetimi için kullanılır.
Bel ağrıları, omurga rahatsızlıklarında sık tercih edilir.
Tendinit, donuk omuz, kas gerginliği için uygulanır.
Kas krampları, sporcu sakatlanmaları için destekleyicidir.
Sindirim sistemi ve hormonal dengenin düzenlenmesine yardımcı olur.
Kimler için uygundur, kimler için değildir?
Akupunktur uygulaması, şu tür durumlarda güvenli bir tamamlayıcı tedavi olarak tercih edilir:
- Mide ve sindirim sorunları
- Uyku sorunları
- Kronik ağrı
- Psikolojik sorunlar
Güvenli bir yöntem olsa da akupunkturun bazı durumlarda kullanılmaması gerekir. Koagülopati ya da kanama bozukluğu bulunan kişilerde uygulamanın tercih edilmemesi gerekmektedir. Çünkü uygulama sırasında kanama kontrolü zorlaşabilir.
Öte yandan steril olmayan koşullarda uygulama yapılması enfeksiyon riskinin artmasına neden olabileceğinden bu tür hallerde tedavi kesinlikle uygulanmamalıdır. Riskli gebelik dönemi, epilepsi hastaları, kalp pili taşıyan kişiler ve ileri derecede bağışıklık yetmezliği bulunan kişilerde de akupunktur tedavisi uygulanmamalıdır.
Her uygulamada olduğu gibi akupunkturda da çeşitli riskler ve yan etkiler bulunmaktadır. Özellikle yukarıdaki hallerde ortaya çıkabilecek riskler çok daha fazla olabildiğinden akupunktur tedavisi önerilmez. Bununla birlikte akupunktur uygulaması için uygun olan hastalarda da çeşitli komplikasyonlar görülebilmektedir.
Yan etkiler ve riskler
Akupunktur uygulamasının çeşitli yan etkisi ve riskleri mevcuttur. Her ne kadar akupunktur faydaları çok fazla olsa da bazı hafif ve son derece nadir de olsa ciddi yan etkiler gözlemlenebilir. Hafif yan etkiler genel hatlarıyla şu şekildedir:
- Kişinin kendisini uykulu hissetmesi
- Hafif ağrı ya da batma hissi
- Baş dönmesi ya da sersemlik hali
- Morarma ya da hafif kanama görülmesi
- Lokal morarma veya şişlik
Enfeksiyon, alerjik reaksiyon ve pnömotoraks olarak da bilinen akciğer sönmesi; çok nadir olarak görünen ciddi yan etkilerdir. Alanında uzman ve yenilikçi bir yaklaşımla uygulamada bulunan kişiler genellikle yüksek başarı oranına ulaşır. Bu nedenle ciddi yan etkilerden bazıları ehil olmayan kişilerin gerçekleştirdiği uygulamalar sonrasında görülebilir.
Akupunktur Bilimsel mi? Dr. Ulviye Güven’in Yaklaşımı
Dr. Ulviye Güven, akupunktur tedavisini fonksiyonel tıp içinde bütüncül tedavi yöntemi olarak ele almakta ve yenilikçi bir yaklaşımla uygulamada bulunmaktadır. Akupunkturu tamamlayıcı bir tedavi olarak kullanan Dr. Ulviye Güven, akupunkturu bütüncül tıbbın bir ayağı olarak nitelendirmektedir. Akupunktur iğnesi seçimi ve adımların bütüncül bir şekilde uygulanması başta olmak üzere yaklaşımın temelinde birçok önemli husus yer almaktadır.
Uluslararası araştırmalarla desteklenen yöntem
Akupunktur, uluslararası araştırmalarla desteklenen bir yöntemdir. Akupunkturun bilimsel temele dayandığına dair çeşitli araştırmalar yapılmış olup bunlardan bir tanesi Archives of Internal Medicine adlı dergide yayımlanan “Acupuncture for Chronic Pain: Individual Patient Data Meta-Analysis” adlı makaledir. Makale ile gerçek akupunkturun hiçbir tedavi uygulanmayan kontrol gruplarına göre çok daha istatistiksel olarak anlamlı ağrı azaltımını desteklediği gösterilmiştir. 2017 yılında yayımlanan “Acupuncture for Chronic Pain: Update of an Individual Patient Data Meta-Analysis” adlı makalede ise akupunkturun kalıcı etkileri ortaya çıkarılmıştır. Yapılan çalışmalar, akupunkturun özellikle kronik ağrı tedavisindeki etkinliğini ortaya koyma amaçlıdır.
Doğru ellerde etkili ve güvenli bir yöntem
Kişiye özel tedavinin planlanması, doğru akapunktur iğnesi seçimi, uygulamanın yalnızca sertifikalı ve deneyimli uzmanlarca gerçekleştirilmesi başta olmak üzere birçok husus; uygulamanın başarısını doğrudan etkilemektedir. Dr. Ulviye Güven’in benimsemiş olduğu yaklaşımın ana hatları aşağıdaki gibidir:
- Kişinin psiko-fizyolojik yapısının eksiksiz ve doğru bir şekilde değerlendirilmesi
- Sinir-kas sistemi ile Qi-meridyen sistemine uygun şekilde akupunktur noktalarının belirlenmesi
- Kişiye özel ve steril iğne kullanımı
Belirtilen adımlar merkeze alınarak uygulanana akupunktur tedavisi, Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) de belirtmiş olduğu şekilde birçok hastalıkta kullanılmaktadır. WHO, 2003 yılında yayımladığı raporda akupunkturun etkili olduğu 28 hastalığı listelemiştir. ABD Ulusal Sağlık Enstitüsü (NIH) ise akupunkturun tamamlayıcı tıpta güvenilir bir yöntem olduğunu belirtmektedir.
Sıkça Sorulan Sorular
Akupunktur iğnesi ne kadar ince?
Akupunktur iğnelerinin kalınlıkları 0.12-0.30 mm arasında değişiklik gösterir. Bu tür iğneler saç telinden bile çok daha ince olup iğnenin ince yapısı, ciddi bir travmaya neden olmadan vücutta enerji dengesi bütünlüğünü destekler.
İğneler her seferinde yenileniyor mu?
Uygulama sırasında tek kullanımlık iğneler edilmekte olup kullanılan iğnelerin tamamı steril olmak zorundadır.
İğne sayısı kaç tane olur?
Hastaya özel bir planlama yapılmakta olup genellikle bir seansta 5-20 arasında iğne kullanılır.
Seans sırasında kıpırdamak iğneye zarar verir mi?
Uygulama sırasında hafif kıpırdanmalar herhangi bir soruna neden olmaz. Fakat hastanın ani pozisyon değişiklikleri ya da çok daha fazla etkiye sebep olan hareketleri iğnelerin yerinden oynamasına neden olabilir. Bunun yanı sıra bu tür durumlarda iğnenin eğilmesi ya da ciltte rahatsızlık yaratması da olanaklıdır. Dolayısıyla seans sırasında olabildiğince sakin ve hareketsiz bir şekilde kalmak, iğnenin ve vücudun zarar görmemesi açısından önemlidir.
İğnesiz akupunktur mümkün mü?
Elektro akupunktur, lazer akupunktur gibi iğnesiz akupunktur çeşitleri mevcuttur. Fakat klasik iğneli akupunkturun etkisi diğerlerinden çok daha fazladır. Bununla birlikte iğne fobisi bulunanlar veya tıbbi açıdan engeli bulunan kişiler için iğnesiz akupunktur yöntemlerinin düşünülmesi olanaklıdır.
